صنعت چرم و گرفتاری های آن

صنعت چرم و گرفتاری های آن

معادل 80 درصد مواد اولیه مورد نیاز چرم سازی ها پوست خام است و این در حالی است که کارخانه های چرم سازی در تهیه آن با مشکلات متعددی مواجه هستند. بدین معنی که تمام مسایل موجود در دامپروری اعم از واردات گوشت و خشکسالی در نهایت به صنعت چرم سازی بازمی گردد و این صنعت را نیز تحت تاثیر قرار می دهد.
مسایل ناشی از پرورش و نگهداری سنتی دام، گسترش امراض دامی و پوستی، روشهای سنتی استحصال پوست، بی توجهی به نگهداری و حمل و نقل صحیح پوست و فقر شدید تکنولوژی از جمله مشکلات صنعت چرم کشور است.
کشتار سنتی دام به علت ضایعات بالا، کیفیت پوست و چرم ایرانی را تا حد زیادی کاهش داده و موجب کاهش توان رقابت پذیری تولیدات این صنعت در مقایسه با انواع محصولات مشابه سایر کشورها شده است.
با توجه به این امر حساسیت کاری در جمع آوری پوست دام ها باید بسیار زیاد باشد زیرا در صورت کوچک ترین خراش، پوست دام قابل استفاده نیست و در کشتار سنتی نیز به دلیل عدم دقت کافی در کشتار، اغلب پوست های به دست آمده خراش برداشته و به هدر می رود.
مسایلی مانند افزایش قیمت به دلیل گران شدن برخی از مواد اولیه از جمله پوست خام و کمبود برخی دیگر از این مواد مانند زاج، مازوج و همچنین بالا رفتن حقوق کارگران، مالیات، عوارض و بیمه منجر به افزایش هزینه های تولید در این بخش شده است.
از طرفی فرسوده بودن ماشین آلات چرم سازی، نبود تسهیلات مناسب برای نوسازی و تکمیل خطوط تولید، کمبود نقدینگی و مشکلات فراوان مالی واحدها، فقدان حمایت جدی از صادرات، قاچاق و واردات کالاهای مشابه از دیگر نارسایی ها است که نیاز به توجه بیشتر مسئولان ذیربط دارد زیرا وجود این موانع، مانع از تولید چرم با کیفیت شده و می شود. البته نبود نمایندگی شرکت های خارجی در کشور، جهت ار ایه تکنولوژی و تکنیک های نوین مورد نیاز این بخش نیز باعث شده که صنعت چرم سازی رشد مطلوبی نداشته باشد.
صنعت چرم ایران طی 20 سال گذشته به طور عمده توسط شرکت های دولتی اداره می شد و هیچیک از فعالان بخش خصوصی در این صنعت سرمایه گذاری نکرده بود. بنابراین صنعت چرم در این سال ها در بهره گیری از تکنولوژی پیشرفته و به روز محروم مانده و پس از واگذاری کارخانه های چرم سازی به بخش خصوصی که حدود هشت سال پیش انجام شد، چرم سازان با مشکلات متعددی مواجه شده اند.
در حال حاضر صنعت چرم ایران به دلیل عدم تجهیز به تکنولوژی روز و عقب افتادگی از رقبای خود در خارج نمی تواند در بازارهای خارجی حضور مناسبی داشتبه باشد و این در حالی است که در بازارهای داخلی نیز به دلیل عدم رشد کافی در زمینه کیفیت، مدل و تنوع تولید، با مشکلات عدیده ای مواجه است.

سهم 5/5 درصدی ایران از پوست سبک و قابل استفاده در صنعت چرم جهان
سهم ایران در تولید پوست سبک (گوسفند و بز) 5.5 درصد از کل بازار جهانی است که این رقم قابل توجه و بسیار بالایی است. ضمن آنکه پوست های تولیدی ایران از نظر کمیت و کیفیت جزو سه کشور برتر جهان است یعنی هم از لحاظ تعداد، دارای توان بالای تولید و هم دارای توان تولید چرم با کیفیت بالا هستیم. بنابراین ایران به عنوان یکی از بزرگترین تامین کنندگان پوست دباغی شده در جهان بخصوص در فرآوری چرم سبک محسوب می شود.
صنعت چرم سازی سبک کشور بسیار کوچک است و از آنجا که میزان پوست استحصالی بسیار بالاست و چون مصرف داخلی تنها معادل ۱۰ تا ۱۵ درصد پوست تولیدی است مازاد آن به صورت نیمه فرآوری شده به خارج از کشور صادر می شود.
نایب رییس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان سالامبور و چرم ایران معتقد است: با وجود توانمندی بالا و دارا بودن 5.5 درصدی سهم جهانی پوست سبک و قابل استفاده در صنعت چرم، نه تنها اقتصاد کشور نتوانسته به میزان کافی از این صنعت بهره گیری کند بلکه همین میزان ارزآوری و اشتغال ایجاد شده تحت تاثیر تصمیمات لحظه ای و خلق الساعه قرار دارد.
محمد لاهوتی گفت: در داخل کشور تنها برای 10 درصد پوست گوسفندی تقاضا وجود دارد و بیش از 90 درصد مابقی آن مازاد مصرف بوده و راهی جز صادرات بالغ بر 80 درصد آن به صورت سالامبور و وتبلو نداریم.
وی افزود: صادرات محصولات چرم سبک از کشور در بالاترین زمان یعنی در سال ٩١ بالغ بر ٢٠٠ میلیون دلار بوده اما به دلیل اتخاذ تصمیمات شتابزده در دولت قبل و وضع عوارض صادراتی سنگین، این میزان به ١٥٠ میلیون دلار کاهش یافت و این در حالی است که در دولت یازدهم نیز پس از مدتی عوارض یادشده لغو و مجددا بعد مدتی و بیش از گذشته برقرار شد که با توجه به مشکلات پیش آمده میزان صادرات در سال ٩٣ به حدود ١٢٠ میلیون دلار تقلیل یافت.
لاهوتی پیش بینی کرد: بدلیل وضع عوارض، بالابودن و غیرواقعی بودن نرخ ارزیابی گمرک و کاهش قیمت های جهانی میزان صادرات در سال ٩٤ باز هم با کاهش بیشتر مواجه شود.
رییس کنفدراسیون صادرات ایران ادامه تصریح کرد: در بهترین شرایط میزان چرم تولیدی که هم از نظر کیفیت و هم از لحاظ قیمت قابل رقابت و صادرات باشد، می تواند حدود 500 تا 600 میلیون دلار ارزآوری داشته باشد، ولی چنانچه این کالا با مشارکت خارجی ها و به میزان تولید قابل قبول و مشارکت برندهای مشهور جهانی و به صورت محصول قابل عرضه باشد، تا میزان یک میلیارد دلار ارزآوری برای کشور خواهد داشت.
وی اضافه کرد: مشکلات عدیده و ساختاری این صنعت مانند فرسوده بودن واحدها، پایین بودن دانش فنی، تعرفه بالای مواد شیمیایی و گران بودن ماشین آلات آن که عملا امکان استفاده از آن را غیرممکن کرده، بالا بودن تعرفه ترجیحی کالاهای ایران بدلیل عدم عضویت در سازمان جهانی تجارت(WTO) و عدم توجه به این صنعت توسط متولیان آن طی دهه های گذشته همه و همه باعت شده که علی رغم پتانسیل بالا و دارا بودن 5.5 درصد سهم جهانی پوست سبک و قابل استفاده در صنعت چرم نه تنها اقتصاد کشور نتواند به میزان کافی از این صنعت بهره گیری کند بلکه وجود این نارسایی ها حتی همین میزان ارزآوری و اشتغال زایی ناچیز را نیز تحت تاثیر تصمیمات لحظه ای و خلق الساعه قرار داده است.

چرم ایران پس از فرآوری مجددا به ایران و سایر کشور فروخته می شود
از سوی دیگر عضو انجمن صنایع ملی چرم ایران با بیان اینکه بیش از 80 درصد چرم فرآوری نشده صادر می شود، گفت: در حالی که صنعت چرم ایران بسیار قوی و زبانزد عام و خاص است، به دلیل نداشتن سیستم فرآوری روز، چرم خام ایرانی توسط ترکیه، ایتالیا، اسپانیا، پاکستان و هند پس از فرآوری و تولید محصول جدید، یا به ایران و یا دیگر کشورها فروخته می شود.
جلیل دهقانی یکی از مسائل مهم در صنعت چرم ایران را صادرات پوست چرم فرآوری نشده عنوان کرد و افزود: این امر باعث شده سایر کشورها از این فرصت استفاده کنند و چرم ایران را با نام و برند خود به تجار کشورهای دیگر عرضه کنند.
وی با اشاره به ارزآوری بالای پوشاک برای کشور گفت: بی توجهی به این صنعت نیز باعث شده بسیاری از کارخانه های چرم سازی تعطیل شوند.

تبدیل شهرک صنعتی چرمشهر به منطقه ویژه اقتصادی
نایب رییس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان سالامبور و چرم ایران سپس اظهار داشت: با توجه به این امکان حتما برای رسیدن به موقعیت قابل قبول باید در مرحله نخست، مسئولیت این صنعت بطور مستقل در وزارت صنعت، معدن و تجارت متمرکز و از زیرمجموعه صنایع نساجی خارج شود و سپس با برنامه ریزی و تدوین استراتژی واقعی و قابل دسترس آن هم با نظر تشکل و دست اندرکاران واقعی این صنعت، جهت برون رفت از شرایط اسفبار کنونی اقدام شود و بجای پاک کردن صورت مسئله و با وضع عوارض، محدودیت و یا ممنوعیت صادرات به فکر اتخاذ راهکار منطقی و قابل اجرا در این صنعت باشیم.
این فعال حوزه صنعت چرم کشور خاطرنشان کرد: یکی از مصوبات مغفول مانده که می توانست تحول جدی در این صنعت ایجاد نماید تبدیل شهرک صنعتی چرمشهر به منطقه ویژه اقتصادی جهت خروج از قوانین مزاحم حاکم بر تولید، ورود ماشین آلات و مواد شیمیایی چرمسازی به منطقه بدون ایجاد مشکلات جدید و حذف قوانین دست و پاگیر اداری حاکم بر کشور و متعاقب آن انتقال دانش فنی و از همه مهمتر مشارکت سرمایه گذاران صاحب نام در این منطقه با توجه به جذابیت های موجود بوده که در دولت اصلاحات مصوب شد ولی در دولت های نهم و دهم و 2 سال آغازین فعالیت دولت یازدهم اجرایی نشده که در صورت جدیت و پیگیری متولیان امر، امکان تحول در کوتاهترین زمان دور از دسترس نیست.
لاهوتی ادامه داد: متاسفانه بجای اتخاذ راهکارهای اجرایی مناسب با روی آوری به وضع عوارض جدید نه تنها از این بخش حمایت نمی کنیم بلکه تنها سبب تضعیف بیشتر این صنعت می شویم، گرچه براساس همان مصوبه باید عوارض دریافتی جهت حمایت از این صنعت استفاده می شد اما بدلیل عدم ایجاد صندوق و تعریف مشخص قبل از اجرای اخذ عوارض، باعث شد وضعیت عوارض دریافتی مشخص نباشد و هر بخشی سهم خواهی خود را داشته باشد در صورتی که بنظر می رسد استفاده از این صندوق تنها باید در اختیار واحدهای صادراتی پرداخت کننده جهت به روز رسانی و تجهیز واحدهای آنان باشد.
به هرجهت صنعت چرم کشور همچون سایر صنایع کشور نیازمند حمایت های جدی و عملی است، حمایت هایی که بتواند این صنعت را به عنوان یک صنعت سودآور و ارزآور در کشور مطرح سازد. ضمن اینکه این صنعت می تواند در دوران پس از تحریم یکی از صنایع جذاب برای سرمایه گذاران خارجی باشد البته مشروط به اینکه بتوانیم با مدیریت صحیح از این فرصت استفاده بهینه کنیم، در آن صورت جذب سرمایه گذاری مشترک خارجی یکی از راه های مهم و تاثیرگذار خواهد بود.

نقل از: ایرنا